top of page
Staatsinrichting.
​
Het onderwerp staatsinrichting wordt ook wel omschreven als het onderwerp 'rechtsstaat en democratie'. Het kijkt naar de historische ontwikkeling en inrichting van de Nederlandse staat.
​
​
Het thema is opgebouwd uit vijf onderdelen:
​
1) 1000-1795: De groeiende vrijheid van steden en gewesten in de Nederlandse gebieden.
​
Onderwerpen:
- Stadsrechten.
- Het Hertogdom Bourgondië en de oprichting van de Staten-Generaal.
- Nederlandse Opstand (1568-1648) en het huis Oranje-Nassau
- Ontstaan Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795) en het bestuur.
​
​
2) 1781-1813: Het ontstaan van vrijheidsrechten en politieke rechten in Nederland.
​
Onderwerpen:
- De verlichting en de Bataafse Revolutie.
- Van der Capellen tot den Pol: 'Aan het volk van Nederland'.
- De beweging van de Patriotten.
- De Bataafse Republiek (1795-1806).
- Eenheidsstaat.
- Het Koninkrijk Holland en de Franse tijd (1806-1813).
​
​
3) 1813-1848: Het Nederlandse Koninkrijk onder koning Willem I en II .
​
Onderwerpen:
- De constitutionele monarchie onder koning Willem I (regeerperiode 1815-1840).
- Koning Willem II (regeerperiode 1840-1849).
- De ontwikkeling van de parlementaire democratie o.l.v. Thorbecke.
- De grondwet van 1848.
​
​
4) 1848-1917: Politieke stromingen en partijen, die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de rechtsstaat en democratie.
​
Onderwerpen:
- Ontwikkeling van de liberale, confessionele en socialistische politieke stromingen.
- Opkomst van politieke partijen.
- Koning Willem III (regeerperiode 1849-1890).
- Emancipatie van de vrouwen (feminisme).
- Algemeen kiesrecht.
- De grondwet van 1917.
​
​
5) 1919-heden: De parlementaire democratie in Nederland.
​
Onderwerpen:
- Wereldoorlogen en financiële crisis.
- Koningin Wilhelmina (regeerperiode 1890-1948).
- De Duitse bezetting (1940-1945).
- Naoorlogse zekerheid: de verzorgingsstaat (1950-1970).
- Koningin Juliana (regeerperiode 1948-1980).
- Immigranten en sociaal-culturele veranderingen (1960-2001).
- Koningin Beatrix (regeerperiode 1980-2013).
- Gevestigde orde onder druk en opkomst populisme (vanaf 2001).
- Koning Willem-Alexander (regeerperiode sinds 2013).
​
​
DOMEIN D
´Rechtsstaat en democratie´ is onderdeel van het examenprogramma geschiedenis.
Het wordt aangeduid als domein D van het examenprogramma geschiedenis en wordt getoetst op het schoolexamen (SE).
​
Het onderwerp maakt geen deel uit van het Centraal Schriftelijk Eindexamen (CSE) in mei.
Klik op de afbeelding hierboven en lees de Nederlandse grondwet
bottom of page